Leśnicy w obliczu nowego ustroju

Wyzwolenie powiatu chojnickiego przez II Front Białoruski dowodzony przez marszałka Konstantego Rokossowskiego nastąpiło całkowicie na początku marca 1945 r. Bezpośrednio po przejściu frontu NKWD aresztowało grupy partyzanckie jak i przesłuchiwano i aresztowano wiele osób a następnie wywożono ich w głąb Związku Radzieckiego, głównie na Ural w tym najwięcej do Kopiejka leżącego obok wielkiego ośrodka przemysłowego w Czelabińsku. Podstawą deportacji był rozkaz szefa NKWD ZSRR z 11.01.1945 r. nakazujący tzw. oczyszczenie zaplecza frontów z wrogich elementów. Powołano specjalnych pełnomocników 2 FB, utworzono sieć obozów, określanych jako więzienia operacyjne. Oczyszczenie zaplecza to odkrycie struktur konspiracyjnych i ich likwidacja.

Okres powojenny to okres utrwalania władzy narzuconej, przeciwko której występowały szwadrony „Łupaszki", które działały w 1946 r. na Pomorzu. Major Zygmunt Szendzielarz dowódca 5 brygady wileńskiej AK. W X. 1945 r przeniósł się z częścią ludzi na Pomorze. Wyłoniono grupę dywersyjno- wywiadowczą, której celem było wyszukiwanie osób współpracujących z władzą ludową i organami bezpieczeństwa. Do oddziału wstąpił syn leśniczego z Antoniewa Bolesław Pałbicki, który został zastrzelony w Tucholi po ujęciu nad Kłoniecznicą Napadali na urzędy i biura nadleśnictw w Przymuszenie i Klosnowie, gdzie pobito nadleśniczego oficera AK. Zmuszono leśniczego z Kopernicy do zjedzenia legitymacji partyjnej. Władza nie była dłużna i za nie zgłoszenie ich pobytu czy współpracę groziły drakońskie kary więzienia, utratę praw obywatelskich, przepadek mienia.

Zmiany administracyjne nadleśnictw

1 Przejęcia gruntów

Po drugiej wojnie światowej w wyniku dekretów nacjonalizacyjnych powierzchnia Nadleśnictwa Przymuszewo zwiększyła się około 3900 ha, a Nadleśnictwa Laska o około 1500 ha.

Na podstawie dekretu PKWN z dnia 6.09.1944r o reformie rolnej i upaństwowieniu nieruchomości ziemskich przyjęto łącznie w Przymuszewie 3275 ha w tym roli 525 ha, w Lasce 1110 ha w tym roli 73 ha, a w Chocińskim Młynie na obszarze włączonym do Laski 486 ha w tym roli 37 ha od 31 właścicieli.

Na mocy dekretu PKWN z 12.12.1944r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa przejęto w Przymuszewie 555 ha, a w Lasce (wraz z gruntami z Chocińskiego Młyna) 527 ha, głównie halizn i gruntów porolnych. Przejęto także grunty opuszczone, poniemieckie, kościelne.

2 Plany urządzenia lasów

Już w 1945 dla Nadleśnictwa Laska, a w 1946 roku dla Nadleśnictwa Przymuszewo na bazie przedwojennych map wykonano prowizoryczną tabele klas wieku i obliczono na ich podstawie prowizoryczny etat cięć na 3 lata. W porównaniu do etatu z lat 30-tych wzrósł on dwukrotnie oraz narzucał trudny do wykonania i wygórowany plan pozyskania sklejki, słupów i kopalniaka.

Pierwsze prace urządzeniowe, tzw. prowizoryczne urządzanie wykonano w Nadleśnictwie Laska w 1952 roku, a w Nadleśnictwie Przymuszewo w 1953 roku. Na ich podstawie opracowano plany na okres od 01.01.1953 do 31.12.1962 dla Laski oraz od 01.01.1954 r. do 31.12.1963 r dla Przymuszewa. Uproszczone opisy taksacyjne powstały na bazie wprowadzanej metody siedliskowo-drzewostanowej. W jednolity sposób sklasyfikowano siedliska leśne. Opracowany został rejestr powierzchniowy, plan cięć i odnowienia, wykreślono mapy przeglądowe i gospodarcze.

Począwszy od 1954 roku podział administracyjny Nadleśnictwa Przymuszewo wyglądał następująco:

Po przyłączeniu lasów niepaństwowych utworzono dodatkowe leśnictwa: Leśno od 1945r, Dąbrowę od 1948r oraz Popówkę i Wysokę. Planowano utworzenie leśnictwa Głuche w celu odciążenia leśnictw Modrzejewo i Bukówki. Nie doszło jednak do tego ze względu na brak odpowiedniej osady.

Jak podaje „Opisanie ogólne" operatu Przymuszewa „(…) znaczna powierzchnia stwarza konieczność w najbliższym czasie podziału nadleśnictwa. Celem ułatwienia tego zadania przy sporządzeniu planu urządzenia gospodarstwa leśnego utworzono w nadleśnictwie dwa obręby." Podział ten wyznaczała linia komunikacyjna Chojnice-Kościerzyna, tóra dzieliła nadleśnictwa na obręb Przymuszewo i Lubnia.

Gospodarowanie w okresie powojennym nie było łatwe: „Odległość urzędu (nadleśnictwa) od stacji kolejowej w Dziemianach wynosi 7,5 km, ze względu jednak na złą drogę do tej stacji nadleśnictwo korzysta ze stacji kolejowej w Lubni – odległej o 10 km." I dalej: „Główną arterią komunikacyjną przy transporcie do składnicy w Lubni  jest odcinek szosy Leśno-Wiele. Do Dziemian i Studzienic prowadzą jedynie drogi polne lub leśne, które z uwagi na pagórkowatość terenu i piaszczyste podłoże oraz zły stan konserwacji – są trudne do transportu." A jak podaje operat 2/3 drewna tartacznego, było dostarczane właśnie do tartaku w Dziemianach.

Transport drewna inaczej wyglądał w Nadleśnictwie Laska. Jak podaje „Opisanie ogólne": „Duża ilość jezior pochodzenia lodowcowego, o wydłużonym kształcie, położonych w zachodniej części nadleśnictwa a połączonych ze sobą rzekami Brdą i Zbrzycą tworzy dogodne warunki do spławu drewna. Nadleśnictwo Laska w dużej mierze korzysta z tego środka transportu, spławiając około 60-70% wszelkich materiałów za wyjątkiem słupów. (…) Główny szlak wodny stanowi rzeka Zbrzyca, przepływająca przez jeziora Laska, Księże, Długie, Parszczenica, Śluza i wpadająca do jeziora Witoczno, gdzie łączy się z rzeką Brdą, która płynie dalej przez jeziora Łąckie, Dybrzk i Kosobudno. Nad brzegiem jeziora Kosobudno znajduje się zbiornica drewna kopalniakowego, połączona kolejką wąskotorową ze stacją kolejową w Męcikale. Drewno tartaczne spławia się dalej rzeką Brdą przez śluzę w Mylofie do Rytla."

Drzewostany w tym okresie różniły się swoją budowa znacząco, ze względu na pochodzenie. Prawidłowa budowę miały te, które przed wojna należały do lasów państwowych. Drzewostany przejęte, na gruntach porolnych były to często tzw. "kużle" - sosnowe monokultury o niskim zadrzewieniu. Operat Przymuszewa podaje, iż „drzewostany kużlowe" stanowiły bezwzględną większość przejętych po wojnie lasów.

W roku 1959 przeprowadzono rewizję użytkowania rębnego i opracowano plan cięć na lata 1960-1965.

Podział administracyjny Nadleśnictwa Laska według stanu na 1.01.1953r przedstawiał się następująco:

Wcześniej już utworzono dodatkowe leśnictwa Antoniewo i Zbrzyca. Z dniem 30.09.1959r zlikwidowano leśnictwo Śluza. Utworzono jedno gospodarstwo sosnowe o 100 letniej kolei rębu.

Prace defintywnego urządzania lasu wykonano w latach 1965 - 1966. Opracowano operat na lata 01.10.1966 r. do 31.09.1976. Utrwalone zostają granice nadleśnictw.

Podział powierzchniowy Nadleśnictwa Przymuszewo wygląda następująco:

Podział powierzchniowy Leśnictwa Laska,

Z dniem 01.01.1973 r. Nadleśnictwo Laska zostaje włączone do Przymuszewa, które staje się nadleśnictwem dwuobrębowym.

W latach 1975-1976 wykonano pierwszą rewizję planu urządzenia lasu.

Podział nadleśnictwa na leśnictwa i ich rozmieszczenie w obrębach wyglądało następująco:

Opracowane plany na lata 01.10.1977 do 31.09.1986 zostały zakłócone przez zmiany terytorialne wynikające z nowego podziału na województwa. Aby dostosować granicę nadleśnictwa do granicy województwa bydgoskiego i gdańskiego 01.01.1979 r. przekazano do Nadleśnictwa Lipusz (OZLP w Gdansku) 892,34 ha gruntów na terenie wsi Wiele. Dostosowanie granicy Przymuszewa do granicy województw bydgoskiego i słupskiego spowodowało przekazanie 1789,07 ha na terenach wsi Prądzonka, Luboń i Zapceń Nadlesnictwu Osusznica (OZLP Szczecinek). Jednocześnie włączono grunty po prawej stronie Zbrzycy do Przymuszewa.

W obrębie Laska dołączono 2764,08 ha gruntów z obrębu Chocinski Młyn Nadleśnictwa Osusznica. Utworzono z nich leśnictwo Borne, a część włączono do leśnictwa Laska

Nie bez znaczenia były także klęski nawiedzające nasze lasy.

W latach 1979-1982 gradacja brudnicy mniszki objęła niemal 500 ha w obrębie Przymuszewo i ponad 1000 ha w obrębie Laska. Największe szkody dotknęły leśnictwa Dąbrowa, Lubnia, Parzyn oraz Czernica, Antoniewo i Warszyn. W związku z usuwaniem szkód w drzewostanach wstrzymano cięcia pielęgnacyjne, a od listopada 1981 roku także zręby.

Oprócz gradacji wystąpiły także szkody z przyczyn atmosferycznych: wichura w początku listopada 1981 roku, która wyrządziła szkody głównie na gruntach porolnych oraz okiść ze stycznia 1982 roku, która dopełniła zniszczeń w osłabionych wichurą drągowinach.

Porządkowanie stanu sanitarnego lasu w 1982 roku dało wynik 46 tys m3 grubizny.

W roku 1987 przeprowadzono II okresowa rewizję urządzenia lasu. Opracowano plany na lata  01.01.1988 do 31.12.1997. Zmieniono numerację oddziałów.

Podział administracyjny wyglądał następująco

w 1994 odtworzono leśnictwo Popówka z siedzibą w Orliku, a zlikwidowano leśnictwo Dąbrowa wyodrębniając jednocześnie szkółkę zespoloną Dąbrowa. Leśnictwo Dąbrowa reaktywowano jednak już od 01.01.1995

III okresowa rewizja planu urządzenia lasu miała miejsce w roku 1999 Na jej podstawie opracowano plan na lata 1.01.1999 do 31.12.2008

Nadleśnictwo rozpoczęło pracę z nowym podziałem powierzchniowym, który przedstawia poniższa tabela:

30.06.2002 roku w wyniku reorganizacji (tzw. „plan Majchrzaka") zlikwidowane zostały leśnictwa: Borne, Popówka i Widno. Leśnictwo Borne włączono w całości do Chocińskiego Młyna, Widno w całości przeszło do Laski, a Popówka została rozdzielona pomiędzy Lubnię i Przymuszewo.

IV okresowa rewizja planu urządzenia lasu miała miejsce w roku 2008 Na jej podstawie opracowano plan na lata 1.01.2009 do 31.12.2018

Inne zmiany administrowanej powierzchni

Niewielkie zmiany w powierzchni Nadleśnictwa Przymuszewo następowały także na skutek zamian gruntów. Na przestrzeni lat 2003 – 2005 powierzchnia nadleśnictwa wzbogaciła się o 95,5 ha w zamian za 12,2 ha.

Utworzenie PN „Bory Tucholskie" w roku 1999 spowodowało odłączenie części Nadleśnictwa Rytel i przyłączenie jej do Nadleśnictwa Przymuszewo. W ten sposób nadleśnictwo powiększyło się o 156,86 ha.